ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ಸ್ ನಿಂದ ನವೀಕರಿಸಿದ ಭೂಕಂಪ ವಿನ್ಯಾಸ ಸಂಹಿತೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಪರಿಷ್ಕೃತ ಭೂಕಂಪನ ವಲಯ ನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದೆ. ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ, ಇಡೀ ಹಿಮಾಲಯನ್ ಆರ್ಕ್ ಅನ್ನು ಈಗ ಹೊಸದಾಗಿ ರಚಿಸಲಾದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯದ ವಲಯ VI ರಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯು ಭೂಕಂಪನ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ರಾಷ್ಟ್ರದ 61% ಅನ್ನು ಈಗ ಮಧ್ಯಮದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯದ ವಲಯಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಈ ಹಿಂದೆ, ಏಕರೂಪದ ಟೆಕ್ಟೋನಿಕ್ ಬೆದರಿಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ ಹಿಮಾಲಯ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಲಯ IV ಮತ್ತು V ನಡುವೆ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಹೊಸ ನಕ್ಷೆಯು ಹಿಮಾಲಯವನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಯುರೇಷಿಯನ್ ಫಲಕಗಳ ನಡುವೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಘರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಹಳೆಯ ನಕ್ಷೆಗಳು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ದೋಷ ವಿಭಾಗಗಳಿಂದ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲು ವಿಫಲವಾಗಿವೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಧ್ಯ ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿ, ಇದು ಸುಮಾರು 200 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಭೂಕಂಪವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿಲ್ಲ.
ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿ ಭೂಕಂಪನದ ಅಪಾಯಗಳು
ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಟೆಕ್ಟೋನಿಕ್ ಗಡಿಯಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಭಾರತದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಭೂಕಂಪನ ಅಪಾಯದ ವಲಯದಲ್ಲಿವೆ. ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ಐದು ಸೆಂಟಿಮೀಟರ್ ನಷ್ಟು ಯುರೇಷಿಯನ್ ಫಲಕದತ್ತ ಇಂಡಿಯನ್ ಪ್ಲೇಟ್ ನ ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖ ಚಲನೆಯು ಪರ್ವತಗಳ ಸೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಮುಖ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಘರ್ಷಣೆಯು ಭೂಮಿಯ ಹೊರಪದರದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ ಪ್ರಬಲ ಭೂಕಂಪಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.
ಭೌಗೋಳಿಕವಾಗಿ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುವ ಹಿಮಾಲಯ ಪ್ರದೇಶವು ಬಂಡೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅದು ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಮಡಚುವುದು ಮತ್ತು ಮುರಿಯುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಸ್ಥಿರವಾಗಿಸುತ್ತದೆ.
ನವೀಕರಿಸಿದ ಭೂಕಂಪನ ನಕ್ಷೆಯು ಹಿಮಾಲಯದ ಫ್ರಂಟಲ್ ಥ್ರಸ್ಟ್ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಬಿರುಕು ಪ್ರಸರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಮೋಹಂದ್ ಬಳಿಯ ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್ ನಂತಹ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಮುಖ ನವೀಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಹೊರ ಹಿಮಾಲಯವನ್ನು ಮರುವರ್ಗೀಕರಿಸುವುದು ಸೇರಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ದೋಷಗಳು ಜನನಿಬಿಡ ಬೆಟ್ಟಗಳ ತಪ್ಪಲಿನ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಭೂಕಂಪಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ವಲಯಗಳ ನಡುವಿನ ಗಡಿ ಪಟ್ಟಣಗಳು ಈಗ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯದ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಡೀಫಾಲ್ಟ್ ಆಗಿವೆ, ದುರ್ಬಲ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಕಟ್ಟಡ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಈ ಮರುವರ್ಗೀಕರಣವು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಮಾರ್ಗಗಳಿಗಿಂತ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಾಸ್ತವತೆಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ, ಯೋಜಕರು ಮತ್ತು ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರಾಖಂಡ, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಭಾರತ-ಯುರೇಷಿಯನ್ ಪ್ಲೇಟ್ ಘರ್ಷಣೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಒತ್ತಡವನ್ನು ನಕ್ಷೆಯು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಮರುಹೊಂದಿಸಲು ಮತ್ತು ಮೃದುವಾದ ಕೆಸರು ಅಥವಾ ಸಕ್ರಿಯ ದೋಷಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಕರೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ನಗರೀಕರಣದ ನಡುವೆ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈ ಏಕರೂಪದ ವರ್ಗೀಕರಣವು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಜ್ಞರು ನೋಡುತ್ತಾರೆ.
