ನವದೆಹಲಿ : ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮೇ 16 ರಂದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಡೆಂಗ್ಯೂ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಡೆಂಗ್ಯೂ ಜ್ವರದ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವುದು, ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸಕಾಲಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈ ದಿನವನ್ನು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಗರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ವೇಗವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವಂತೆ, ಡೆಂಗ್ಯೂ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಸಹ ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿವೆ. ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಈ ರೋಗವನ್ನು ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಡೆಂಗ್ಯೂ ದಿನವು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ.
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಡೆಂಗ್ಯೂ ದಿನವನ್ನು ಯಾವಾಗ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ?
ದಿನಾಂಕ: ಮೇ 16, 2025
ಸಂಘಟನಾ ಸಂಸ್ಥೆ: ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವಾಲಯ
2025 ರ ಥೀಮ್: “ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿ, ಡೆಂಗ್ಯೂ ನಿಲ್ಲಿಸಿ: ಸ್ವಚ್ಛ ಪರಿಸರ, ಆರೋಗ್ಯಕರ ಜೀವನ”
ಡೆಂಗ್ಯೂ ಎಂದರೇನು?
ಡೆಂಗ್ಯೂ ಜ್ವರವು ಈಡಿಸ್ ಈಜಿಪ್ಟಿ ಸೊಳ್ಳೆಯ ಕಡಿತದಿಂದ ಹರಡುವ ಒಂದು ವೈರಲ್ ಸೋಂಕು. ಈ ಸೊಳ್ಳೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಗಲಿನಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಜೆ ಕಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಡೆಂಗ್ಯೂ ವೈರಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ವಿಧಗಳಿವೆ: DENV-1, DENV-2, DENV-3, ಮತ್ತು DENV-4. ಒಂದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಈ ನಾಲ್ಕು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಸೋಂಕು ತಗುಲಬಹುದು, ಮತ್ತು ಬೇರೆ ರೀತಿಯ ಎರಡನೇ ಸೋಂಕು ತೀವ್ರವಾದ ಡೆಂಗ್ಯೂ (ಡೆಂಗ್ಯೂ ಹೆಮರಾಜಿಕ್ ಜ್ವರ ಅಥವಾ ಡೆಂಗ್ಯೂ ಶಾಕ್ ಸಿಂಡ್ರೋಮ್) ಬರುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಡೆಂಗ್ಯೂ ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಸೋಂಕಿತ ಸೊಳ್ಳೆ ಕಚ್ಚಿದ 4 ರಿಂದ 10 ದಿನಗಳ ಒಳಗೆ ಡೆಂಗ್ಯೂ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳು ಸೌಮ್ಯದಿಂದ ತೀವ್ರವಾಗಿರಬಹುದು:
ಸಾಮಾನ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು:
ತೀವ್ರ ಜ್ವರ (104°F ಅಥವಾ 40°C ವರೆಗೆ)
ತಲೆನೋವು
ಕಣ್ಣುಗಳ ಹಿಂದೆ ನೋವು
ತೀವ್ರ ಸ್ನಾಯು ಮತ್ತು ಕೀಲು ನೋವು (ಇದನ್ನು “ಮೂಳೆ ಮುರಿತದ ಜ್ವರ” ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ)
ಆಯಾಸ ಮತ್ತು ದೌರ್ಬಲ್ಯ
ಚರ್ಮದ ದದ್ದು
ವಾಕರಿಕೆ ಮತ್ತು ವಾಂತಿ
ಮೂಗು ಅಥವಾ ಒಸಡುಗಳಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ರಕ್ತಸ್ರಾವ
ತೀವ್ರವಾದ ಡೆಂಗ್ಯೂ (ಡೆಂಗ್ಯೂ ಹೆಮರಾಜಿಕ್ ಜ್ವರ) ಲಕ್ಷಣಗಳು:
ಪ್ಲೇಟ್‌ಲೆಟ್ ಎಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಕುಸಿತ
ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಇಳಿಯುವುದು.
ಅತಿಯಾದ ರಕ್ತಸ್ರಾವ
ಗೊಂದಲ ಅಥವಾ ಅಶಾಂತಿ
ಅಂಗಾಂಗ ವೈಫಲ್ಯ (ತೀವ್ರತರವಾದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ)
ಡೆಂಗ್ಯೂ ಹರಡುವಿಕೆಯ ಚಕ್ರ
ಡೆಂಗ್ಯೂ ಸೊಳ್ಳೆ ಕಡಿತದಿಂದ ಹರಡುತ್ತದೆ, ನೇರವಾಗಿ ಮನುಷ್ಯರಿಂದ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಅಲ್ಲ. ಚಕ್ರವು ಈ ರೀತಿ ಹೋಗುತ್ತದೆ:
ಸೊಳ್ಳೆಯು ಸೋಂಕಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಚ್ಚಿದಾಗ, ಅದು ವೈರಸ್ ಅನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಈ ವೈರಸ್ ಸೊಳ್ಳೆಯ ದೇಹದಲ್ಲಿ 8-12 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ.
ಇದರ ನಂತರ ಸೊಳ್ಳೆಯು ಜೀವನಪರ್ಯಂತ ವೈರಸ್‌ನ ವಾಹಕವಾಗುತ್ತದೆ.
ಅವನು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಚ್ಚುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ದೇಹಕ್ಕೆ ವೈರಸ್ ಅನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತಾನೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಡೆಂಗ್ಯೂ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ
ಪ್ರಮುಖ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು:
೨೦೨೩: ೨,೮೯,೨೩೫ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ೪೮೫ ಸಾವುಗಳು
2024: 2,33,000+ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಮತ್ತು 236 ಸಾವುಗಳು
ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳು:
ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಅಸಹಜ ಮಳೆ
ನಗರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಕಳಪೆ ಒಳಚರಂಡಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ
ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅರಿವಿನ ಕೊರತೆ
ಡೆಂಗ್ಯೂ ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಕ್ರಮಗಳು
ಡೆಂಗ್ಯೂಗೆ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಇಲ್ಲ, ಆದರೆ ಸರಿಯಾದ ಕಾಳಜಿಯಿಂದ ಅದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಹುದು. ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆಗಾಗಿ:
ಮನೆ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿಡಿ.
ನೀರು ಸಂಗ್ರಹವಾಗಲು ಬಿಡಬೇಡಿ.
ಸೊಳ್ಳೆ ಪರದೆಗಳು ಮತ್ತು ನಿವಾರಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ.
ತುಂಬು ತೋಳಿನ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ.
ಮಡಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಟೈರ್‌ಗಳಂತಹ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಡಿ.
ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಉಪಕ್ರಮ: ಡೆಂಗ್ಯೂ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಡೆಂಗ್ಯೂ ತಡೆಗಟ್ಟಲು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಾಹಕ ಮೂಲದ ರೋಗ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ (NVBDCP) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಉಪಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ:
ಕಣ್ಗಾವಲು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು: 805 ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ಸುಧಾರಿತ ರೋಗನಿರ್ಣಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿವೆ.
ELISA ಪರೀಕ್ಷಾ ಕಿಟ್: ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪರೀಕ್ಷೆಗಾಗಿ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ್ಯಂತ ಉಚಿತವಾಗಿ ವಿತರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಸಕ್ರಿಯ ಕಣ್ಗಾವಲು: ಸಂಭಾವ್ಯ ಏಕಾಏಕಿ ಗುರುತಿಸಲು ನಿಯಮಿತ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು: ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ವೈದ್ಯರು ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಜಾಗೃತಿ ಅಭಿಯಾನಗಳು: ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲು ಶಾಲೆಗಳು, ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ಪಂಚಾಯತ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿಯಾನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
2025 ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಡೆಂಗ್ಯೂ ದಿನದ ಥೀಮ್ ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶ
ಥೀಮ್: “ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿ, ಡೆಂಗ್ಯೂ ತಡೆಗಟ್ಟಿ: ಸ್ವಚ್ಛ ಪರಿಸರ, ಆರೋಗ್ಯಕರ ಜೀವನ” ಥೀಮ್ ಉದ್ದೇಶ:
ಜನರು ಆರಂಭಿಕ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮತ್ತು ತಕ್ಷಣ ವೈದ್ಯರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು.
ಕೊಳಕು ಮತ್ತು ನಿಂತ ನೀರನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವ ಮೂಲಕ ಸೊಳ್ಳೆಗಳ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು.
ಸಮುದಾಯ ಆಧಾರಿತ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು.
ಸ್ವಚ್ಛತೆಯನ್ನು ಜೀವನಶೈಲಿಯ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಡೆಂಗ್ಯೂ ದಿನದ ಮಹತ್ವ
ಮಾನ್ಸೂನ್ ಪೂರ್ವ ಎಚ್ಚರಿಕೆ: ಈ ದಿನವನ್ನು ಮಾನ್ಸೂನ್‌ಗೆ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆಯಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಜಾಗೃತಿ: ಲಕ್ಷಣಗಳು, ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮತ್ತು ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಜನರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವುದು.
ಸಮುದಾಯದ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ: “ಡ್ರೈ ಡೇ” ನಂತಹ ಅಭಿಯಾನಗಳ ಮೂಲಕ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು.
ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದು: ಸಕಾಲಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಆರೋಗ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು.
ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ: ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಯುವಕರಲ್ಲಿ ಸ್ವಚ್ಛತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವುದು.
