ಪ್ರಧಾನಿ ವಿರುದ್ಧ ‘ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗ’ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದೇ.? ಕೊಲಿಜಿಯಂ ತರಹದ ನೇಮಕಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ; ಪ್ರಶ್ನೆ ಎತ್ತಿದ ‘ಸುಪ್ರೀಂ’

ನವದೆಹಲಿ : ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ (CJI) ನೇತೃತ್ವದ ಸಮಿತಿಯು ಅದನ್ನ ಮಾಡಲು ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ ಶುಕ್ರವಾರ ಹೇಳಿದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಟಿ.ಎನ್. ಶೇಷನ್ ಅವರನ್ನ ಸಹ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.

ದೇಶದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣಾ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್’ನಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಚರ್ಚೆ ನಡೆದಿದೆ. ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರ ನೇಮಕಾತಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ ಕೋರಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿರುವ ಅರ್ಜಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಅರ್ಜಿದಾರರ ಪರ ವಕೀಲರ ನಡುವೆ ಮಂಗಳವಾರ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯಿತು. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, 5 ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಪೀಠದ ಸದಸ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಕೆ.ಎಂ ಜೋಸೆಫ್ ಅವ್ರು ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರ ನೇಮಕಾತಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಸಲಹೆಯನ್ನ ನೀಡಿದ ಅವ್ರು, ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಸಮಿತಿಯು ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರನ್ನ ನೇಮಿಸಲು ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರ ನೇಮಕಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅರ್ಜಿಗಳ ವಿಚಾರಣೆ ವೇಳೆ ಅವ್ರು ಈ ವಿಷಯ ತಿಳಿಸಿದರು.

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಕೆ.ಎಂ ಜೋಸೆಫ್ ಅವ್ರು, “ಇಲ್ಲಿ ವಿಷಯವೇನೆಂದ್ರೆ, ಅರ್ಹತೆಯ ಹೊರತಾಗಿ, ಪಾತ್ರಕ್ಕಿಂತ ಬಲಶಾಲಿಯಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ. ತನ್ನನ್ನ ತಾನು ಬಾಗಲು ಬಿಡದವನು ಯಾರು.? ಸರ್ಕಾರವು ರಚಿಸಿದ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರು ಪ್ರಧಾನಿ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದೇ.? ಎಂದು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಜೋಸೆಫ್ ಹೇಳಿದರು. ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರ ನೇಮಕದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನ ಅನುಸರಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನ ವಿವರಿಸುವಂತೆ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವನ್ನ ಕೇಳಿದೆ. 5 ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಪೀಠವು ಚುನಾವಣಾ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುವಾಗ ಇದನ್ನ ಹೇಳಿದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಜೋಸೆಫ್ ಅವರು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸರ್ಕಾರವು ಹೌದು ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನ ನೇಮಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಅದಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬೇಕು.

1990ರಿಂದೀಚೆಗೆ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರ ನೇಮಕದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಹಲವು ಬಾರಿ ಬೇಡಿಕೆ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಪೀಠ ಹೇಳಿದೆ. ಬಿಜೆಪಿಯ ಹಿರಿಯ ನಾಯಕ ಎಲ್.ಕೆ.ಆಡ್ವಾಣಿ ಅವರು ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರು ಸೇರಿದಂತೆ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ನೇಮಕಾತಿಗಾಗಿ ಕೊಲಿಜಿಯಂ ರೀತಿಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕೋರಿದ್ದರು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.

“ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲ ರಚನೆಯು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿದೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಚರ್ಚೆ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಏನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ನಾವು ಸಂಸತ್ತನ್ನ ಕೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ನಾವು ಅದನ್ನುಸಹ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. 1990 ರಿಂದ ಎತ್ತಲಾದ ಆ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ನಾವು ಏನನ್ನಾದರೂ ಮಾಡಲು ಬಯಸುತ್ತೇವೆ. ನೆಲದ ಮೇಲಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಆತಂಕಕಾರಿಯಾಗಿವೆ. ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನಾವು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ವಿರೋಧವನ್ನ ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ” ಎಂದಿದೆ.

ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಟಿ.ಎನ್.ಶೇಷನ್ ಅವ್ರನ್ನ ಏಕೆ ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡಿತು.?
ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರಾಗಿದ್ದ ಟಿ.ಎನ್. ಶೇಷನ್ ಅವರನ್ನೂ ಸ್ಮರಿಸಿತು. ಈವರೆಗಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ, ಟಿ.ಎನ್. ಶೇಷನ್ ಮಾತ್ರ ಕೆಲವು ಸುಧಾರಣಾ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನ ಮಾಡಿದ ಏಕೈಕ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ. ಟಿ.ಎನ್. ಶೇಷನ್ ಅವರಂತಹ ಅಧಿಕಾರಿಯನ್ನ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ. ಟಿ.ಎನ್. ಶೇಷನ್ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಡಿಸೆಂಬರ್ 12, 1990 ರಂದು ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರಾದರು. ಅವ್ರು ತಮ್ಮ 6 ವರ್ಷಗಳ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನ ಮಾಡಿದ್ದರು, ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಚರ್ಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅಂದ್ಹಾಗೆ, ಶೇಷನ್ ಅವ್ರು ನವೆಂಬರ್ 10, 2019 ರಂದು ನಿಧನರಾದರು.

ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರು ತಮ್ಮ 6 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯನ್ನ ಏಕೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವುದಿಲ್ಲ.?
2004ರಿಂದೀಚೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯನ್ನ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್ ಆರ್.ವೆಂಕಟರಮಣಿ ಅವರಿಗೆ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ ವಿಚಾರಣೆ ವೇಳೆ ತಿಳಿಸಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೇನೆಂದರೆ, ಅವರು 6 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಬೇಕು ಅಥವಾ 65 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತರಾಗಬೇಕು ಎಂಬ ನಿಯಮವಿದೆ. 2004ರಿಂದ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವರು ಎಷ್ಟು ವಯಸ್ಸಾದವರು ಎಂದರೆ ಅವರು 6 ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವ ಮೊದಲು 65ನೇ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟರು. ಅವರ ವಯಸ್ಸು ಎಷ್ಟಿದೆ.? ಎಂದು ನೋಡಿದ ನಂತರವೇ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರಿಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನ ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.