ನವದೆಹಲಿ : ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ನವೆಂಬರ್ 1ರಂದು ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿಯನ್ನ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಎಸ್‌ಬಿಐ ಸೇರಿದಂತೆ 9 ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾದ್ರೆ, ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳೇನು.? ತಿಳಿಯಿರಿ.
ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ನವೆಂಬರ್ 1 ರಂದು ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿ ಪೈಲಟ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (SBI), ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬರೋಡಾ, ಯೂನಿಯನ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಎಚ್‌ಡಿಎಫ್‌ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಕೋಟಕ್ ಮಹೀಂದ್ರಾ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಯೆಸ್ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಐಡಿಎಫ್‌ಸಿ ಫಸ್ಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮತ್ತು ಎಚ್‌ಎಸ್‌ಬಿಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿ ಸಗಟು (e₹-W) ಪೈಲಟ್ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ.
ಸರ್ಕಾರಿ ಭದ್ರತೆಗಳಲ್ಲಿ ದ್ವಿತೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ವಹಿವಾಟುಗಳ ಇತ್ಯರ್ಥಕ್ಕಾಗಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿಯನ್ನ ಬಳಸಲು ಆರ್ಬಿಐ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದೆ. ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿಯ ಬಳಕೆಯು ಅಂತರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಆರ್ಬಿಐ ಆಶಿಸಿದೆ. ರಿಟೇಲ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಆರ್ಬಿಐ ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಚಿಲ್ಲರೆ ಇ-ರೂಪಾಯಿ (E₹-R) ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಿದೆ. ಅಂದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರು ಕೂಡ ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನ ಬಳಸಬಹುದು.
ಅಕ್ಟೋಬರ್ ಮೊದಲ ವಾರದಲ್ಲಿ, RBI ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಗೆ (CBDC) ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು. ಆರ್ಬಿಐ ತಂದಿರುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯು ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪಾವತಿ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಪಾವತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಆರ್ಬಿಐ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ CBDC ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿಯ ಯೋಜಿತ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವುದು ಈ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ನೋಟು ನೀಡುವಿಕೆಯ ಹಿಂದಿನ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ ಎಂದು RBI ವಿವರಿಸಿದೆ. ಆರ್ಬಿಐ ರಚಿಸಿದ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಗೆ e₹ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿ RBI ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದೆ.
e₹ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಕರೆನ್ಸಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿರುತ್ತೆ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳು ಭಿನ್ನವಾಗಿಲ್ಲ. ಆದ್ರೆ, ಡಿಜಿಟಲ್‌ಗೆ ಹೋಗುವುದು ಸುಲಭ, ವೇಗ, ಅಗ್ಗ. ಇದು ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಯಾವುದೇ ರೂಪದಂತೆಯೇ ಅದೇ ವಹಿವಾಟು ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನ ಕಾಗದದ ಸ್ವರೂಪಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಬಹುದು. ಆರ್ಬಿಐ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ ಶೀಟ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಇರುತ್ತೆ. ಎಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಕೆಲವು ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಇ-ರೂಪಾಯಿ ಮೂಲಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಕ್ರಮೇಣ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಬಳಕೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲಿದೆ. ಪೈಲಟ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ನಂತ್ರ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು ಮತ್ತು e₹ ನ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ವಿವರಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಆರ್ಬಿಐ ತಿಳಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಸ್ತುತ ಹಣವು ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪದಲ್ಲಿದೆ. ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪಾಯಿಗೆ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟಿನಷ್ಟೇ ಮೌಲ್ಯವಿದೆ. ಇದು ಆರ್ಬಿಐ ಅಧಿಕಾರದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳ ಸಿಂಧುತ್ವದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನ ಆರ್ಬಿಐ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆಯೇ, ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಮಾನ್ಯತೆಗೆ ಆರ್ಬಿಐ ಸಹ ಜವಾಬ್ದಾರನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ.
