ನವದೆಹಲಿ: ಡಿ.26ರಂದು ನಿಧನರಾದಂತ ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಪಾರ್ಥೀವ ಶರೀರದ ಅಂತಿಮ ದರ್ಶನದ ಬಳಿಕ, ದೆಹಲಿಯ ನಿಗಮ್ ಬೋಧ್ ಘಾಟ್ ನಲ್ಲಿ ಸಕಲ ಸರ್ಕಾರಿ ಗೌರವಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ ನೆರವೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಮೂಲಕ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹರಿಕಾರ, ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞ ಡಾ.ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಇನ್ನೂ ನೆನಪಾಗಿ ಉಳಿದಂತೆ ಆಗಿದೆ.
ಇದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ಇಂದು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿರುವಂತ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಡಾ.ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಪಾರ್ಥೀವ ಶರೀರದ ಅಂತಿಮ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಎಐಸಿಸಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಖರ್ಗೆ, ಸಂಸದ ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ, ಪ್ರಿಯಾಂಕಾ ಗಾಂಧಿ, ಕೆಸಿ ವೇಣುಗೋಪಾಲ್, ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸಿದ್ಧರಾಮಯ್ಯ, ಡಿಸಿಎಂ ಡಿ.ಕೆ ಶಿವಕುಮಾರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರೆ ಗಣ್ಯರು ಅಂತಿಮ ದರ್ಶನವನ್ನು ಪಡೆದರು.
ಎಐಸಿಸಿ ಕಚೇರಿಯಿಂದ ತೆರೆದ ವಾಹನದಲ್ಲಿ ಡಾ.ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಪಾರ್ಥೀವ ಶರೀರವನ್ನು ಅಂತಿಮ ಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನಿಗಮ್ ಬೋಧ್ ಘಾಟ್ ಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಾಯಿತು. ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ, ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ದ್ರೌಪದಿ ಮುರ್ಮು, ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರೆ ಗಣ್ಯರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಸಕಲ ಸರ್ಕಾರಿ ಗೌರವಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿಗಮ್ ಬೋಧ್ ಘಾಟ್ ನಲ್ಲಿ ಡಾ.ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಪಾರ್ಥೀವ ಶರೀರರದ ಅಂತ್ಯ ಕ್ರಿಯೆ ನೆರವೇರಿಸಲಾಯಿತು.
ಡಾ.ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಜೀವನ ಚಿತ್ರಣ
ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು, ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ನಂತರ ಭಾರತದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಪ್ರಧಾನಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಮೇ 2004 ರಿಂದ ಮೇ 2014 ರವರೆಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಪ್ರೊಗ್ರೆಸ್ಸಿವ್ ಅಲೈಯನ್ಸ್ 1 ಮತ್ತು 2 (ಯುಪಿಎ) ಗಾಗಿ ಒಂದು ದಶಕದ ಕಾಲ ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದರು.
ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಶಿಕ್ಷಣ ಹಕ್ಕು ಕಾಯ್ದೆ, ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು ಕಾಯ್ದೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತರಿ ಕಾಯ್ದೆ, ಲೋಕಪಾಲ್ ಮತ್ತು ಲೋಕಾಯುಕ್ತ ಕಾಯ್ದೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಹಾರ ಭದ್ರತಾ ಕಾಯ್ದೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳಂತಹ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ನಿರ್ಧಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣೆಗಳ ನೇತೃತ್ವವನ್ನು ಸಿಂಗ್ ವಹಿಸಿದ್ದರು.
ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ ಅವರ ಮೊದಲ ಅವಧಿಯ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಭಾರತ-ಯುಎಸ್ ಪರಮಾಣು ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ವಿರೋಧದಿಂದಾಗಿ ಎಡ ಪಕ್ಷಗಳು ಮೈತ್ರಿಕೂಟದಿಂದ ತಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ ಯುಪಿಎ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಬಹುತೇಕ ಉರುಳಿಸಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಸರ್ಕಾರವು ವಿಶ್ವಾಸ ಮತದಿಂದ 19 ಮತಗಳಿಂದ ಜಯಗಳಿಸಿತು.
ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರಮ್ ಹಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಅಕ್ರಮಗಳು, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಹಂಚಿಕೆ ಹಗರಣ (ಅವರು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದಾಗ), ಕಾಮನ್ವೆಲ್ತ್ ಗೇಮ್ಸ್ (ಸಿಡಬ್ಲ್ಯೂಜಿ) ಹಗರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ 2 ಜಿ ಹಗರಣ ಆರೋಪಗಳಿಂದ ಜರ್ಜರಿತವಾಗಿದ್ದ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಎರಡನೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಗ್ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿದ್ದರು.
ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ, ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ‘ಕೈಗೊಂಬೆ ಪ್ರಧಾನಿ’ ಮತ್ತು ‘ಮೌನ ಪ್ರಧಾನಿ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು, ಅವರ ಎರಡನೇ ಅವಧಿಯು ಸರಣಿ ವಿವಾದಗಳಿಂದ ನಡುಗಿತು, ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಮಂತ್ರಿಗಳನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು, ಕುಸಿಯುತ್ತಿರುವ ಆರ್ಥಿಕತೆ, ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಆಹಾರ ಬೆಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಗಗನಕ್ಕೇರುತ್ತಿರುವ ಹಣದುಬ್ಬರ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅವರ ಮೌನ. ಅವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ತಮ್ಮದೇ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರಿಂದಲೂ ಟೀಕೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದರು.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರ ಪ್ರಧಾನಿ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯ ಹೊರತಾಗಿ, ಸಿಂಗ್ ಅವರು 1991 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಉದಾರೀಕರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಆಗ ಅವರು ಆಗಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ಪಿ.ವಿ.ನರಸಿಂಹ ರಾವ್ ಅವರ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಭಾರತದ ಪಾವತಿಗಳ ಸಮತೋಲನವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು.
ಆಮದಿಗೆ ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸಲು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಮೂರು ವಾರಗಳ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮೀಸಲು ಇತ್ತು. ದೇಶವು ದಿವಾಳಿಯ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಕಾರಣವಾದ ಎಲ್ಪಿಜಿ ನೀತಿ – ಉದಾರೀಕರಣ, ಖಾಸಗೀಕರಣ ಮತ್ತು ಜಾಗತೀಕರಣದ ಕೀರ್ತಿ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ರೂಪಾಯಿ ಅಪಮೌಲ್ಯಗೊಂಡಿತು, ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಒಂದು ತಿರುವನ್ನು ಕಂಡಿತು.
ವಿನೋದ್ ಜೋಸ್ ಕಾರವಾನ್ ನಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವಂತೆ: “ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರಾಗಿ ಮತ್ತು ನಂತರ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ, ದಶಕಗಳಿಂದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರ ಎರಡನ್ನೂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದ್ದ ಎರಡು ಮೂಲಭೂತ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಸಿಂಗ್ ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆ ಆದರೆ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿ ವಹಿಸಿದ್ದರು: ಸಮಾಜವಾದಿ ಯೋಜಿತ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಮತ್ತು ಅಲಿಪ್ತ ವಿದೇಶಾಂಗ ನೀತಿ.”
ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್, ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ವಿದೇಶಾಂಗ ನೀತಿಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಷ್ಟೇ ಅವರ ಪರಂಪರೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ.
ಸಕ್ರಿಯ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಸಿಂಗ್ ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. 1971 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ವಿದೇಶಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಚಿವಾಲಯದ ಆರ್ಥಿಕ ಸಲಹೆಗಾರರಾದರು. ಒಂದು ವರ್ಷದೊಳಗೆ, ಅವರು ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಆರ್ಥಿಕ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನಂತರ 1976 ರಿಂದ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದರು.
ಅವರು 1982 ರಲ್ಲಿ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಗವರ್ನರ್ ಆಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು 1985 ರಲ್ಲಿ ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು. 1991 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗುವ ಮೊದಲು, ಸಿಂಗ್ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ನಂತರ ಅವರು ಅಸ್ಸಾಂನಿಂದ ರಾಜ್ಯಸಭೆಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು, ಅವರು 2019 ರವರೆಗೆ ಐದು ಅವಧಿಗೆ ಈ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದರು. ಅವರು ಎಂದಿಗೂ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.
ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 26, 1932 ರಂದು ಅವಿಭಜಿತ ಭಾರತದ ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಒಣ ಹಣ್ಣುಗಳ ವ್ಯಾಪಾರಿಗೆ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು ೧೯೪೮ ರಲ್ಲಿ ಪಂಜಾಬ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಮೆಟ್ರಿಕ್ಯುಲೇಷನ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು ೧೯೫೭ ರಲ್ಲಿ ಯುಕೆ ಪದವಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. 1962ರಲ್ಲಿ ಆಕ್ಸ್ ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಡಿ.ಫಿಲ್ ಪದವಿ ಪಡೆದರು.
ಅವರು ಪಂಜಾಬ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ದೆಹಲಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಕಲಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.
1987ರಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು.
ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ಎರಡನೇ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಅವಧಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಸಿಂಗ್ ಅವರು ದುರ್ಬಲ ಪ್ರಧಾನಿ ಎಂದು ನಂಬುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು “ಸಮಕಾಲೀನ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಅಥವಾ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಇತಿಹಾಸವು ನನಗೆ ಕರುಣೆ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು. ಭಾರತೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿಯೊಂದಿಗೆ, ಅದು ಈಗಾಗಲೇ ನಿಜವಾಗಬಹುದು.
