ನವದೆಹಲಿ : ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಆರ್ ಬಿಐ ಸಿಹಿಸುದ್ದಿ ನೀಡಿದ್ದು, ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ನೀವು ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ಚೆಕ್ ಠೇವಣಿ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಎರಡು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಕಾಯಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ಆರ್ಬಿಐ) ಹೊಸ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದೆ, ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 4, 2025 ರಿಂದ ಕೆಲವು ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಚೆಕ್ಗಳನ್ನು ಕ್ಲಿಯರ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಹೌದು, ಪ್ರಸ್ತುತ, ಚೆಕ್ ಟ್ರಂಕೇಶನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (ಸಿಟಿಎಸ್) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಚೆಕ್ ಕ್ಲಿಯರಿಂಗ್ ಒಂದರಿಂದ ಎರಡು ಕೆಲಸದ ದಿನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಹಗಲಿನಲ್ಲಿ ನಿಗದಿತ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಚ್ಗಳಲ್ಲಿ ಚೆಕ್ಗಳನ್ನು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ಪಾವತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಳಂಬಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.
ಹೊಸ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಏನು ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ?
ಆರ್ಬಿಐ ಈಗ ‘ನಿರಂತರ ಕ್ಲಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ರಶೀದಿಯ ಮೇಲೆ ಇತ್ಯರ್ಥ’ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುತ್ತಿದೆ. ಇದರರ್ಥ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಠೇವಣಿ ಮಾಡಿದ ತಕ್ಷಣ, ಅದನ್ನು ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿ ಕ್ಲಿಯರಿಂಗ್ ಹೌಸ್ಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದಿನವಿಡೀ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚೆಕ್ ಕ್ಲಿಯರಿಂಗ್ ಸಮಯವನ್ನು T+1 ದಿನದಿಂದ ಕೆಲವು ಗಂಟೆಗಳಿಗೆ ಇಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ, ಚೆಕ್ ಕ್ಲಿಯರಿಂಗ್ ಸಮಯ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 10:00 ರಿಂದ ಸಂಜೆ 4:00 ರವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿಗದಿತ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚೆಕ್ ಪಾಸ್ ಆಗಿದೆಯೇ ಅಥವಾ ಬೌನ್ಸ್ ಆಗಿದೆಯೇ ಎಂಬುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಎರಡು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ
ಮೊದಲ ಹಂತ: ಅಕ್ಟೋಬರ್ 4, 2025 ರಿಂದ ಜನವರಿ 2, 2026 ರವರೆಗೆ – ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಸಂಜೆ 7 ಗಂಟೆಯೊಳಗೆ ಚೆಕ್ನ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು (ಪಾಸ್/ಬೌನ್ಸ್) ತಿಳಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸದಿದ್ದರೆ, ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಪಾಸ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪಾವತಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಎರಡನೇ ಹಂತ: ಜನವರಿ 3, 2026 ರಿಂದ – ಪ್ರತಿ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಠೇವಣಿ ಮಾಡಿದ ಮೂರು ಗಂಟೆಗಳ ಒಳಗೆ ದೃಢೀಕರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ – ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 10 ರಿಂದ 11 ರ ನಡುವೆ ಠೇವಣಿ ಮಾಡಿದರೆ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 2 ಗಂಟೆಯೊಳಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಮೂರು ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಬರದಿದ್ದರೆ, ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಪಾಸ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪಾವತಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಹಣ ಯಾವಾಗ ಸಿಗುತ್ತದೆ?
ಬ್ಯಾಂಕ್ ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಪಾಸ್ ಮಾಡಿ ಮತ್ತು ಸೆಟಲ್ಮೆಂಟ್ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ತಕ್ಷಣ, ಒಂದು ಗಂಟೆಯೊಳಗೆ ಹಣ ನಿಮ್ಮ ಖಾತೆಗೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆಗಿದ್ದರೆ, ಈ ಮಾಹಿತಿಯೂ ತಕ್ಷಣವೇ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.
ಆರ್ಬಿಐನ ಉದ್ದೇಶವೇನು?
ಚೆಕ್ ಕ್ಲಿಯರಿಂಗ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಉದ್ದೇಶ ಚೆಕ್ ಕ್ಲಿಯರಿಂಗ್ ವೇಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು, ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರಿಬ್ಬರ ಅನುಕೂಲವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು. ಇದರೊಂದಿಗೆ, ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆಯಲ್ಲಿನ ವಿಳಂಬವು ವಂಚನೆ ಮತ್ತು ಇತ್ಯರ್ಥ ಅಪಾಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದು.
ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಆರ್ಬಿಐ ಸಲಹೆ
ಈ ಹೊಸ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುವಂತೆ ಆರ್ಬಿಐ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದೆ. ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಠೇವಣಿ ಮಾಡುವಾಗ, ಸರಿಯಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಸಹಿಯನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಇಡುವುದು ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಈಗ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ವೇಗವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತಪ್ಪು ತಕ್ಷಣದ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.
